GELECEK BUGÜN, BURADA.

_{05.06.2020 - Dünya Çevre Günü}


Bu bayram, özel seyahat izniyle 4 günde yaklaşık 2.500 km yol yaptım. Uzun bir yolculuk planlamam gerekti; çünkü seyahatimin amacı önce anne-babamı, sonra da oğlumu görmekti. Babamın otomobiliyle Ankara'dan güneye inerken yolculuk sırasında beni çok şaşırtan bir şeyle karşılaştım. Afyon'da benzin almak için mola vermeye karar verdiğimde açık ve hizmet vermekte olan akaryakıt istasyonu bulamadım. Sokağa çıkma yasağı blok bir halde uygulanan bayram günlerinde istasyonların nöbetçi sistemiyle çalıştığını sonradan öğrensem de benim akaryakıt istasyonu aradığım gün henüz bayram günü değildi. Sandıklı civarında bir istasyon buldum, benzinimi alırken durumu sordum. Birçok istasyon pandemi sırasında şehirlerarası yolculuk yasağı uygulanışının bir sonucu olarak iş yapamaz hale gelmiş ve kapanmış. Altımda kişisel bir araçla o aracı kullanabilmek için başka bir partinin bana hizmet sunmasına mecbur kalmanın yarattığı zorluğu ilk defa bu kadar iyi gördüm sanırım.

Elektrikli otomobiller bir süredir hayatımızda. Türkiye'de de satılan birçok öncü modeli ilk kez kullanma şansına erişmiş bir otomobil meraklısıyım. Geçen zaman içinde insanların kafalarında soru işareti oluşturan pek çok konunun elektrikli araçlar için aslında problem olmadığı artık görülmeye başlandı. Fakat benim asıl dikkat çekmek istediğim şey daha genel bir kavram. Elektrikli araç kullanmanın kendine has kafa yapısı. Bir elektrikli otomobili kullanırken üç şey hızla -ve şu sırayla- dikkatinizi çeker: Sessizlik, tüm devir aralığında sunulan en yüksek tork sayesinde inanılmaz güçlü bir ivmelenme ve aracı nerede şarj edeceğiniz düşüncesi.

MOBİLİTEDE YENİLİKLER BÜYÜK ÖLÇÜDE ALTYAPIYA BAĞIMLI
Mevcut sistemde karayollarının standart genişlikleri, otomobillerin ortalama boyutlarını, bu boyutlar da araçların ağırlığını ve menzillerini belirlemiş dersek çok da hatalı olmayız. Karayollarımızın neredeyse Roma İmparatorluğu döneminden kalan bir standartla oluştuğunu düşününce teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin, altyapısı yüzyıllar önce kurulmuş bir sisteme uyum sağlaması gereken araçlar peşinde koşuyoruz aslında. Akaryakıt istasyonları da bu sistemin bir parçası. Tankerlerle, deniz yoluyla rafinerilere gelen petrol, benzine dönüşüp oradan karayolu üzerinden istasyonlara dağıtılır. Her istasyona benzin yine kara taşıtlarıyla benzin ya da motorin yakarak gelir yani. Bizler de araçlarımızın deposunu doldurmak istediğimizde evimizden çıkıp aracımıza biner ve bu istasyonlardan birinin yolunu tutarız. İstasyonda kartla ödeme yapacaksak araçtan inip markete gireriz, ödememizi yaparız ve camlarımız silindiyse pompacıya bahşişini de vererek dolu depomuzla evimize geri döneriz. Bu sistem uzun yolculuklarda mükemmele yakın bir verimlilik sunuyor. A noktasından C noktasına yol alırken B noktasında durup benzin alırsak minimum sürede depomuz dolar ve yolumuza devam ederiz. Ancak şehir içi kullanımda yakıt almak aslında çok büyük bir külfettir çünkü genellikle rota değiştirmemizi, kalabalık istasyonlarda sıra beklememizi ve belki de en önemlisi, kendimize ait bir otomobili kullanabilmek için düzenli olarak bir başka konuma giderek bir satin alma gerçekleştirmemizi zorunlu kılar. Cep telefonunuzu şarj etmek için evden çıkıp bir yerlere gitmek zorunda olduğunuzu bir hayal edin…

PİL YÖNETİMİ MODERN İNSANIN YENİ NORMALİ
20 yıldır telefonumuzdan bilgisayarımıza, tabletimizden fotoğraf makinemize, tornavida ve matkap setimizden saatimize kadar hemen hemen her küçük elektrikli aletimizi şarjlarını da yöneterek kullanmayı öğrendiğimiz bir dünyada yaşıyoruz. Bu yüzden benim elektrikli araçlarla ilgili en çok önemsediğim şey ne çevreye olan olumlu katkıları ne de yakıt maliyetlerinin düşüklüğü; bunlar oldukça önemli faktörler olsa da benim en çok önemsediğim konu işte bu zihin yapısında gerçekleşen büyük değişiklik. Sonunda otomobillerimizi de kendimiz şarj edebileceğimiz bir dönem başlıyor. Gece atıl durumdayken -tıpkı telefonum gibi- şarjda olan otomobilim gün içinde tüm enerjisini kullanımıma sunacak ve akşam eve döndüğümde gerekliyse tekrar şarja takacağım. Depomun kontrolü bende. Üstelik beklenmedik durumlar gerçekleşecek olursa şehir merkezlerinde de önemli rotalar arasında şehirlerarası yollarda da şarj istasyonları bulunduğu için pil tüketim planlamamı esnetmem mümkün olabilecek.

YENİ BİR YAKLAŞIMIN BAŞLANGICI OLARAK ELEKTRİKLİ OTOMOBİLLER
BMW i3 elektrikli otomobil dünyasının öncü modellerinden birisi. Sadece performans, yol tutuş ve tüketim değerlerinin başarısı ile değil; BMW'nin bu tamamen elektrikli modeli üretirken harcadığı enerjinin sürdürülebilir kaynaklardan gelmesini sağlamasından araç içindeki yüksek geri dönüştürülmüş malzeme kullanımına kadar tam bir yeni nesil kafa yapısı ürünü BMW i3. Bu otomobilin en iyi özelliklerinden birisi, Türkiye'de sunulan BMW i3 (120 Ah) satın almanız durumunda Wallbox denilen yüksek hızlı şarj kutusunun size hediye ediliyor ve evinize kurulumunun ücretsiz olarak yapılıyor olması. Eğer garajınız, apartmanınızın otoparkı uygunsa şehir içi kullanımda tüm gün yetecek enerjiniz tıpkı telefonunuz gibi kendi elektrik sisteminizden karşılanıyor. Ayrıca birçok hızlı şarj istasyonunda 30-40 dk gibi sürelerde otomobilin pilini neredeyse %80'lere kadar doldurmak mümkün. Daha uzun bir sürede standart prizden şarj etmek de her zaman bir opsiyon.

BMW i3'ün bu yeni elektrikli bakış açısına sunduğu bir diğer inovasyon da iki fonksiyonlu gaz pedalı. i3'te ayağınızı gaz pedalından kaldırdığınızda enerji geri kazanım sistemi devreye girerek otomobilin pilini mevcut ivmenin kaybını hızlandırarak dolduruyor. Bu da ufak bir fren etkisi yaratıyor ki BMW i3'te gazdan ayağınızı her çektiğinizde aracın fren ışıkları da bu yüzden aktive oluyor. Bu sistem bir süre sonra otomobilin enerjisini ve pil durumunu sürekli en mükemmel seviyede optimum kullanabilmek adına gaz pedalıyla çok nazik ve ince bir ilişki kurmanıza neden oluyor. Fren yapmak yerine tam gerektiği kadar gaza dokunarak ilerlemek size kısa sürede en verimli sürüş dinamiklerini öğretmeyi de kolayca başarıyor.

ŞARJLI GELECEK
Elektrikli otomobiller sadece farklı yakıt kullanan eski otomobiller değiller. Bu saydıklarım gibi pek çok bakış açısı ve kafa yapısı değiştirici özelliği de kendilerinde barındırarak hayatımıza giriyorlar. Mikro mobilite olarak adlandırdığımız elektrikli scooter'lardan elektrikli toplu taşıma araçlarına kadar yeni mobilitede birçok farklı alanda artık hayatımızda olan elektrikli ulaşım arttıkça, enerji ve pil yönetimi konusunda da aslında aracın deposuna yakıt doldurmaktan daha iyi bir yere doğru gittiğimiz ortaya çıkacak. Belki ben yıllar sonra bir seyahatim sırasında Afyon'da bir şarj istasyonunda herhangi bir görevliye ihtiyaç duymadan kartımı okutup hızlı şarjla pilini doldurduğum otomobilime bakarken bu bayram yaşadığım endişeyi hatırlayıp gülümseyeceğim.

Yalçın Pembecioğlu