2020’DE TEKNOLOJİNİN VAAT ETTİKLERİ.

_21.01.2020


Teknolojik cihazlar her geçen yıl hayatımızın daha büyük bir parçası olmaya, teknolojik gelişmeler her geçen yıl hayatımızı daha fazla etkilemeye başladı. Gündelik yaşantımızda ‘teknoloji’ dendiğinde artık aklımıza sadece iletişim, ulaşım ve bankacılık gibi sektörler gelmiyor. Alışveriş alışkanlıklarımızdan boş zamanımızı nasıl değerlendirdiğimize, yemek hazırlamaktan spora birçok aktiviteyi nasıl gerçekleştirdiğimize kadar, teknoloji hayatla iç içe geçmiş durumda. Sabah istediğimiz saatte uyanabilmek için, tek işlevi saati göstermek olan bir cihazı el ile kurduğumuz 90’lı yıllardan, sabah kaçta uyanmak istediğimizi uyumadan saniyeler önce mırıldanmanın yeterli olduğu 2020’lere hoş geldiniz.

Hızlının rakibi: Çok daha hızlı.
İnternet, birçoğumuzun gündelik hayata dahil oluşuna tanık olduğu, artık hiçbir şekilde geri dönüşü olmayan bir teknoloji eşiğiydi. Bugün hiçbirimiz internetsiz bir hayat düşünmediğimiz gibi, internet bağlantısı olmadan neredeyse hiçbir işimizi yapamaz hale geldik. Bunun yanında hep daha hızlı ve daha erişilebilir internete ihtiyaç duyuyoruz. Her yeni gelişme, geri dönüşü olmayan yeni bir eşik olarak bir öncekini de geçmişte bırakıyor. Bir düşünün, bugün telefon ekranınızda 4G ya da LTE ibaresi yerine 3G ya da E ibaresi gördüğünüzde sakin kalabiliyor musunuz? İşte 2020’de bizi bekleyen yeni bir eşik var: 5G. 2020’de kullanıma sunulacak 5G teknolojisi, çok daha yüksek hız ve çok daha yüksek kapasite getirecek. 5G hızı şöyle açıklanıyor; 3G ile 26 saatte indirilebilecek bir film dosyası, 5G ile 3.6 saniyede indirilebilecek. Bu hız, özellikle sürücüsüz otomobiller gibi otonom cihazların ve kablosuz VR projelerinin güvenli, tutarlı ve kesintisiz şekilde çalışabilmesini sağlayacak.

Nesnelerin İnterneti: IOT, Internet of Things
2020’de sadece mobil internet değil Nesnelerin İnterneti (Internet of Things) alanında da gelişmeler bizi bekliyor. Akıllı telefonlarda sesli asistan hizmetiyle başlayan, son yıllarda ise akıllı ev cihazlarıyla çağ atlayan Nesnelerin İnterneti’ndeki gelişmeler, özellikle evlerimizdeki birçok nesnenin sesle kontrol edilebilen akıllı nesneler olmasını alışıldık ve sıradan hale getirecek gibi gözüküyor. Birçok gündelik işimizde bize yardımcı olan, hatırlatmalar yapan, sorularımıza cevap veren asistanlarımız, artık televizyonlardan su ısıtıcılarına, fırınlardan yoga minderlerine birçok nesneyle iletişim halinde olacak. 2019 sonunda 9 milyar cihaz internete bağlıyken, 2020’de yaygın hale gelecek yeni teknolojiler ve iki büyük markanın daha ev asistanlarını piyasaya sürecek olması sayesinde yıl sonunda 75 milyardan fazla cihazın - ya da “şeyin” - internet bağlantısına sahip olması bekleniyor.

Yüz Tanıma Teknolojileri.
Akıllı telefonunuzu son bir ya da iki yıl içinde aldıysanız muhtemelen bir bakışınızla tuş kilidinizi açabilirsiniz. Son yıllarda yüksek koruma gerektiren laboratuvar ve askeri üslere (ya da James Bond filmlerine) özgü olmaktan çıkıp hepimizin cebine giren yüz tanıma teknolojisi, 2020’de çok daha yaygın hale gelecek. Bu yıl yüz tanıma teknolojisinin en çok mağazacılık, bankacılık, taşımacılık ve turizm alanına yenilikler getirmesi bekleniyor. Geçtiğimiz yıllarda mobil ödeme uygulamaları sayesinde cüzdanımızdan çıkıp telefonumuza giren para, artık bakışlarımızda saklı hali gelecek. Birçok mağazanın kullanacağı yüz tanıma ile ödeme uygulamaları, bankaların veritabanlarında tutulan yüz bilgilerini kullanarak ödeme yapılmasını sağlayacak; ATM’ler yüzümüzü tanıyarak işlem yapabilecek. Ayrıca yüz bilgileriyle erişilebilir olan kullanıcı bilgileri, müşteri ilişkileri ve kişiselleştirilmiş hizmetler için zemin hazırlayacak.

Tüm bunlar sayesinde 2020’de birçok metropoldeki çalışansız mağaza sayısında artış olabileceği düşünülüyor. Günlük yaşamda yüz tanıma teknolojisiyle yaygın olarak karşılaşacağımız bir diğer alan ise seyahat; otellerde odalara veya farklı hizmetler veren spa ya da restoran gibi alanlara giriş sağlayan kart ve bilekliklerin yerini yüz tanıma teknolojisi alırken, mobil ya da basılı uçak, tren ya da otobüs biletleri de yavaş yavaş yok olacak. Diğer yandan otobüslerdeki yolculuk güvenliği de yüz tanıma teknolojisiyle arttırılıyor; şoförlerin dikkatinin yolda olup olmadığını, yola bakıp bakmadığını ayırt edebilen sistemlerin kazaları önemli ölçüde azaltması bekleniyor.

Kişiselleştirilmiş Ürünler ve Hizmetler.
Gün geçtikçe çok daha kişiselleştirilmiş, çok daha doğru filtrelenmiş reklamlarla karşılaşıyoruz. Kişisel verilerin pazarlamaya olan etkisinin yanında 2020’den itibaren kişiselleştirilmiş ürünler ve hizmetlerle daha çok karşılaşacağız. Sadece ilgi alanlarımız değil, vücut ölçülerimiz, tıbbi geçmişimiz, hatta düşüncelerimizin bile teknolojiye gönüllü olarak teslim edilmesi ölçülerimize uygun doğru kıyafetlerden, yüz yapımıza uygun bir jilete, hatta ailemizin tıbbi geçmişine göre seçilmiş doğru ilaçlara kadar seçenekleri çeşitlendirecek.

Blockchain Teknolojisi
Çok sık duyduğumuz teknolojilerden biri de Blockchain. Geçmişe dair özel kayıtların ya da işlem tarihçesinin birçok kullanıcının ortak ağındaki dijital bloklarda tutulduğu ve böylece geçmişe dair kayıtları değiştirmenin imkânsız hale geldiği blockchain teknolojisi, çok yaygın olmasa da bugün birçok uygulama, startup ve hatta devlet kurumu tarafından bile kullanılmaya başlandı. En bildiğimiz uygulaması ise BitCoin ve benzeri kripto para birimleri. Şimdilik bunlar dünya üzerindeki kayıtların ve işlemlerin çok ufak bir yüzdesini oluştursa da blockchain teknolojisinin 1991’de bulunduğu ve birkaç yıl önce kripto para birimleri popülerleşene dek neredeyse hiç kullanılmadığı düşünüldüğünde “hızla” yaygınlaştığını söylemek mümkün. Karbon ayak izini takip etmek, sigortalıların tıbbi geçmişini kayıt altına almak, evcil hayvanların sağlık ve dolaşım bilgilerini depolamak, mobil ödemeleri daha güvenli hale getirmek, hammaddelerin etik ve insani çalışma koşullarında elde edilip edilmediğini güvence altına almak, atık yönetimi, sınır ve gümrük kayıtları süreçlerini takip etmek, sanat eserleri ya da değerli taşların özgünlüğünü garantilemek gibi birçok alanda blockchain kullanımına rastladığımız ve rastlamaya devam edeceğimiz 2020’de, otomobil endüstrisinin de blockchain teknolojisinden faydalanack elbette. Örneğin BMW’nun şu an pilot bölgelerde denemekte olduğu VerifyCar uygulaması, ikinci el otomobil alımlarındaki “Aracın kilometresi nedir?”, “Aracın kaza geçmişi nedir?”, “Aracın bakımları düzenli yapılmış mı?” gibi sözlü, hatta yazılı bir cevabın doğruluğundan yüzde yüz emin olunamayacak soruların cevaplarını doğrulamaya yarıyor. Blockchain teknolojisiyle kayıt altına alınan dijital araç pasaportları kolayca doğrulanabiliyor. Bunun yanında BMW benzer pilot projeleri kobalt ve volframit gibi hammaddelerin kaynaklarını takip etmek ve elektrikli araçların şarj sistemleri için de yürütüyor.

Birinci faz olan sürüş asistan sistemlerinin kontrolü alma kabiliyeti yok fakat sensör ve bilgilendirmelerle sürücülere yardımcı oluyor. Bugün artık sürüş asistanı olmayan son model bir otomobil bulmanız neredeyse imkânsız. İkinci faz olan yarı-otonom sürüş, otoyollarda şerit ve hız kontrolü yapabilen, trafik sıkışıklıklarında kontrolü sürücüden alarak fren, gaz ve direksiyonu kontrol edebilen, kendi kendini park edebilen otomobiller demek. BMW’nin de dahil olduğu bazı markalar, bu fazı da son model otomobilleriyle piyasaya ve genel kullanıma sunmaya başladı. Üçüncü faz olan yüksek-otonom sürüş seçeceği sunan araçların ise 2021’de piyasaya sürülmesi bekleniyor. Bu faz, sürücünün varlığını ve birçok durumda kontrolünü gerektirse de sabit ve olağan koşullarda otomatik pilot seçeceği sunacak. Bir yol çalışması gibi olağan dışı bir engelle karşılaşılmadığı sürece, otoban ve otoyollarda sürücü kontrolü araca bırakabilecek fakat beklenmedik bir durumda, birkaç saniye içinde kontrolü geri alabilmek için dikkatinin yolda olması gerekecek. Yakın gelecek ise dördüncü fazda tam-otonom araçları (halen bir kokpit ve direksiyonu olan aracın kendi kendini sürmesi, sürücünün olağandışı durumlarda kontrolü geri almak için uyarılması, aksi takdirde aracın kenara çekilmesi) ve beşinci fazda tamamen sürücüsüz araçları (sürücüye gerek duymayan, kokpit ve direksiyonu olmayan, her koşula hazırlıklı araçlar) beraberinde getirecek. Beşinci fazdaki otomobiller, etik ikilemlerin çözüleceğini varsayarsak, elbette güvenlikle ilgili belirlenecek gereksinimleri net bir şekilde karşılıyor olacak. Bu otomobillerin nüfusun olduğu yerlerin sadece sınırlarla belirlenmiş alanlarında ve görece düşük hızlarda kullanılmasına izin verilmesi bekleniyor.

Otonom Otobüsler, Drone Taksiler.
Otonom sürüş ve sürücüsüz araç teknolojisi, kendilerine ayrılmış yolları ve belli rotaları olan otobüs, tramvay, metrobüs gibi toplu taşıma araçlarında çok daha kolay uygulanabiliyor. Yarı-otonom otobüsler ve shuttle araçlar, kontrolü gerektiğinde ele alabilecek ve aracı yeniden çalıştırabilecek birer sürücüye ihtiyaç duysa da şu anda Avrupa’da 10’dan fazla kentte kullanılıyor. Bunun yanında ayağınızı tamamen yerden kesecek bir teknoloji de 2020’de pilot bölgelerde denenmeye başlanacak olan Drone taksiler. Yerdeki trafikten kurtulmanın yolunu şehir içi havayolu ulaşımında bulanlar arasında Dubai, Los Angeles, Dallas ve Singapur gibi şehirler var. 2020’de bu kentlerde deneme sürüşlerine başlayacak drone taksiler ilk başta tabii ki acil durumlarda kontrolü ele alabilecek pilotlara sahip olacak. Deneme sürüşlerinin 2023’te tamamlanması ve birçok şehirde yaygın kullanıma geçilmesi planlanıyor.