METAVERSE MERCEĞİNDEN
GELECEĞE BAKIŞ.

Kapsamlı bir metaverse deneyimi için gerekli özelliklerin tamamlanmasına belki de bir on yıl daha var. Bununla birlikte, insanlara dijital bir dünyada kaybolma şansı tanıyacak bu evrene yatırımlar çoktan başlamış durumda. Üstelik yalnızca teknoloji şirketleri değil, moda ve güzellik gibi sanal bir evrendeki karşılığını hayal etmekte zorlandığımız alanlarda çalışan şirketler de metaverse’e doğru ilk adımlarını atmaya başladı. E-ticaret ve reklamcılık tümüyle boyut değiştirmeye hazırlanırken, yaratılmakta olan bu yeni dünya, kapsayıcı ve zararlı içeriklerden arındırılmış ve sürdürülebilir olmayı başarabilecek mi? Metaverse’e odaklanan yazı dizimizin ikinci bölümünde aklınızdaki soruları cevaplamaya devam ediyoruz.

İş toplantılarına katılmak, sergilerde sanat eserlerini incelemek, konsere gitmek, alışveriş yapmak gibi günlük yaşama dair etkinliklerin yapılabildiği tümüyle sanal bir dünya hayali kulağa halen bir bilim kurgu senaryosunun parçası gibi geliyor. Ancak metaverse’ün internetin yerini alacağı ya da en azından bir üst kademeye atlamasına aracılık edeceği öngörülüyor. Facebook, Epic, Roblox gibi dev şirketlerin ciddi yatırımlarla metaverse evreninin üzerine eğilmesinin arkasında da işte bu öngörüler var. Mark Zuckerberg bu evrenin vadettiklerini, “Bugün elimizde telefonlar var. Görece olarak küçükler. Çoğu zaman vaktimizi bu ufak dikdörtgen cihazlarla geçiriyoruz, iletişimlerimizi onların aracılığıyla gerçekleştiriyoruz. Ben insanların bu şekilde etkileşime geçmek için tasarlanmadığını düşünüyorum. Sanal ve artırılmış gerçekliğin, insanlara sanal ortamda bir varlık hissi kazandırarak, normale daha yakın iletişimlerde bulunmalarına yardımcı olacağını düşünüyorum” şeklinde açıklıyor.

Matthew Ball, geçtiğimiz Ocak’ta yayınladığı yazısında, metaverse’ün sanal ve fiziksel dünyaları bir araya getireceğini, yeni bir ekonomi yaratacağını ve daha önce benzeri görülmemiş bir “birlikte işlerlik” ortamı yaratacağını belirtti. Bununla kastettiği, kullanıcıların kendi avatarlarını ve sanal evrende sahip oldukları her şeyi, bir bölgeden diğerine, orayı kimin yönettiğinin önemi olmadan taşıyabileceğiydi. Yani fiziksel dünyada alışık olduğumuz hakimiyet kavramı metaverse evreninde aynı katı sınırları ifade etmiyor. Mark Zuckerberg de metaverse evreninin kimse tarafından idare edilmeyeceğini ve internetin vücut bulmuş hali olacağını söylüyor. Bununla birlikte Facebook’u bir metaverse şirketine dönüştürme planları, yeni evrenin liderliğine oynadığına dair iddiaları doğurmuş durumda. Financial Times metaverse’e yer verdiği makalesinde, Zuckerberg’in milyarlarca doların ötesinde bir şeylerin peşinde olduğunu belirterek, yeni evrenin güvenlik riskleri üzerinde duruyor.

Tamamen yeni bir dünya inşa edilirken, geçmişte yapılan hataların tekrarlanmaması en temel hedeflerden bir tanesi. Bu da akıllara, mateverse’ün sürdürülebilir, erişilebilir ve kapsayıcı olup olamayacağı sorularını getiriyor. Verilerin işlenmesi ve transferinin ciddi anlamda enerji tükettiğini biliyoruz. Zaten metaverse’ün bir parçası olan blockchain teknolojisi de sıklıkla sürdürülebilirlik tartışmalarına konu oluyor. Bu bakımdan bu yeni evrenin ekolojik açıdan sorumluluk sahibi bir biçimde inşa edilmesi için sürdürülebilir yazılımlar ve tüketim tercihlerinin dahil olduğu yeni bir düşünme biçimine ihtiyaç duyuluyor. Öte yandan dünyanın yalnızca bir kısmının bu teknolojiye adapte olacak cihazlara ve teknolojilere sahip olacağı düşünüldüğünde, erişilebilirlik ve kapsayıcılık konularının da metaverse tartışmalarında önemli bir yeri olacak gibi görünüyor.

Bu zamana dek benzerini deneyimlemediğimiz bir benlik algısı ve değişen sosyal dinamiklerin ruh sağlığı üzerinde de etkisi olacağı düşünülüyor. Sosyal medyanın şu an kullandığımız haliyle dahi, kişilerin kendini sürekli olarak başkalarıyla kıyaslaması sebebiyle, baskı ve yetersizlik hissine neden olduğu biliniyor. Metaverse evrenine dair öngörülen riskler arasında da insanların kendilerini avatarlarında diledikleri gibi yansıtabilecek olmaları ve bu nedenle gerçek dünyadaki hallerinden memnuniyetsizlik duyma ihtimalleri var. Buna ek olarak; bağımlılık riski, sanal zorbalık, reklamlar ve veri toplayıcılığının daha da agresif hale gelmesi de olası olumsuz etkiler arasında gösteriliyor.