KAHVERENGİ TABELALARIN İZİNDE.

Türkiye, tarihi ve doğal güzelliklerle dolu bir hazine. Her kahverengi tabelanın ucunda, bizleri zamanda yolculuğa çıkarmak için bekleyen birbirinden etkileyici yapılar, eserler var. Bunun bilincinde olmayanlar hayatın gizemini ıskalarken, tabelaların peşinden gitmeyi seçenlerin yolculukları bilinmez zaman ve mekanlara doğru yön değiştirir; bazen bir dağın tepesinde, bazen bir suyun başında bulurlar kendilerini.

Bugünü dünde aramak.
‘Bugünü anlamak için düne gitmek gerek’ sözünün elle tutulur hali, kahverengi tabelaların izinden gidiyoruz bugün. Her köşesi Hitit, Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminden kalma antik ve tarihi eserlerle dolu ülkemizi keşfe çıkıyoruz. Her ne yöne gidiyor olursanız olun, yolunuzun üstünde kesinlikle değerini az bildiğiniz, adını az duyduğunuz, fakat birkaç saatinizi ayırmayı göze aldığınızda sizi şaşırtarak hayatınızda farklı pencereler açacak tarihi güzellikler bulunuyor.

Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesi sınırlarında kalan Aizanoi Antik Kenti, Türkiye’nin adı az duyulmuş olmasına rağmen en değerli kültür varlıklarından biri. Buradaki Aizanoi Zeus Tapınağı ise, etrafındaki sütunla çevrili mekanın üstünün mermer kirişlerle kaplı olması nedeniyle türünün dünyadaki tek örneği. Peki ya Anavarza Antik Kenti’nin varlığından haberdar mısınız?

Adana’nın Kozan ilçesindeki Dilekkaya köyü sınırlarında bulunan antik kent, 2014 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alıyor. Listeye aynı yıl giren, Muğla’daki Kaunos Antik Kenti’ni diğer antik kentlerden ayıran en belirgin özelliği ise kaya mezarları. Bu kentin çevresindeki kayalıklarda bulunan mezarların cephe mimarisi, Urartu, Frig ve Likya bölgelerindeki tüm kaya mezarlarından farklı.

Yolunuz Burdur’a düşerse, Gölhisar ilçesine bağlı Kibyra Antik Kenti’ni işaret eden kahverengi tabelanın peşine düşün. Burası büyüleyici bir kültür molası için doğru adres: özellikle Kibyra Odeonu ile göz kamaştırıyor. Mersin’in Erdemli ilçesindeki Korykos Antik Kenti’ne gelirsek, kendisi Roma ve Bizans döneminde, 500 yıl boyunca zeytin üretimi, zeytinyağı ve şarap ticaretinde önemli bir kent oluşuyla biliniyor.

Hristiyanlık dininin ilk 7 kilisesinden biri olan Laodikeia Kilisesi’ne ve Anadolu’nun en büyük stadyumuna ev sahipliği yapan, 6. yüzyıldan beri Hristiyanlar için bir hac merkezi sayılan ve İncil’de adı geçen Laodikeia Antik Kenti, Aydın’ın Söke ilçesine 15 km uzaklıkta bulunan ve “Anadolu’nun Pompei’si” olarak anılan Priene Antik Kenti, yine Burdur’da yer alan ve ilk yerleşimin 12.000 yıl öncesine kadar uzandığı Sagalassos Antik Kenti, parayı bulan Lidyalılar’ın Demir Çağı’ndaki başkenti olup bugün Manisa’da yer alan, antik dünyanın önde gelen şehirleri arasında olan Sardes, “ölümsüz aşkların ve gladyatörlerin kenti” olarak bilinen Stratonikeia Antik Kenti…

Dünyanın bilinen en eski tapınağı: Göbeklitepe.
Türkiye’nin tarihi mirasından bahsedip, Şanlıurfa’daki, 2018’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenen Göbeklitepe’den söz etmeden olur mu? Göbeklitepe, 2019’un son günlerinde Netflix’e eklenen Atiye (“The Gift”) dizisinde de neredeyse başrolde ve dizi sayesinde popülaritesi kat kat arttı. Burası sadece ülkemizin en önemli antik sit alanlarından biri değil, aynı zamanda yakın zamanda arkeolog ve tarihçilerin insanlık tarihi adına bildiği birçok şeyi tekrar gözden geçirmesine neden olan bir keşif. Göbeklitepe’nin en önemli özelliği, kazılarda günümüzden 12 bin yıl önce, Neolitik Çağ’da inşa edildiği tespit edilen tapınaklar bulunmuş olması ve avcı-toplayıcı dönemde bile insanların aslında sistemli toplantılar yaptıklarını anlatıyor olması. Henüz bu toplantıların amacı tam olarak çözülemedi ancak din temalı olduğu tahmin ediliyor. Göbeklitepe, Şanlıurfa şehr merkezine 18 km uzaklıkta, Örencik Köyü yakınlarında bulunuyor. Havaalanından geleceklerin ulaşım için araç kiralamalarını tavsiye ediyoruz.