KAHVERENGİ TABELALARIN
İZİNDE İKİ YENİ KEŞİF.

_24.02.2020


Hiç ummadığımız anlarda karşımızda beliriveren ve bizi içinde bulunduğumuz andan çıkarıp macera dolu bir tarih yolculuğunun ortasına bırakan kahverengi tabelaların izinden gitmeye başladık. Mirgün Cabas, Dinç Tümerkan ve BMW X3’ün yol arkadaşlığıyla, ilginç tarihi bilgilerle ve rotaları sonlandırdığımız keyifli lezzet noktalarıyla ilk iki keşif noktamızı sizler için Joy Blog’da ele aldık.

“Kahverengi Tabelalar”, geçmişin kapılarını meraklı gözlerle araladığımız ve akıl almaz kültürel mirasıyla ülkemizin kimi zaman pek de değerini bilemediğimiz tarihi güzelliklerini; bazılarıyla ilk kez tanışarak, bazılarını ise yeniden ve yeniden tanıyarak keşfettiğimiz bir yolculuk. BMW X3’ün direksiyonunda gazeteci Mirgün Cabas ve hemen yanında Bizans Tarihçisi Dinç Tümerkan var; işte yolculuk başlıyor. Birlikte çizdikleri ilk rota, Sultanahmet’teki Nakilbent Sarnıcı, ikinci rota ise Balat’taki Meryem Ana Kilisesi.

Nakilbent Sarnıcı.
Sultanahmet Camisi’nin hemen arkasında kalan Nakilbent Sarnıcı, eski İstanbul’un can damarlarından biri olmasına rağmen, günümüzde çok da ünlü olmayan bir su sarnıcı. Bilinirliğinin az olmasını yerin altında, gizli saklı bir noktada bulunmasına borçlu. Bizans İmparatoru I. Justinianos zamanında ve 6. yüzyılda inşa edildiği bilinen sarnıç, 18 büyük kolon tarafından taşındığı bir yapısal düzene sahip ve üzerinde, Bizans zamanında sadece sarnıçların inşasında kullanılan ‘hidro sıva’ adlı bir sıva taşıyor. İçinde yer alan kolonların yedisi Bizans döneminden bu yana oldukları gibi korunmuş, yedisiyse Osmanlı döneminde restorasyondan geçirilmiş.

Mirgün Cabas ve Dinç Tümerkan, Bizans dönemine uzanan tarihi keşiflerinin ardından soluğu Cağaloğlu Hamamı’nın içindeki Lokanta 1741’de alıyorlar. Restorandan söz etmişken, 300 yıllık bir geçmişe dayanan tarihi dokusuyla BMW X3 eşliğinde çıktığımız yolculuğu zenginleştiren Cağaloğlu Hamamı’ndan da bahsetmemek olmaz. Ayasofya Kütüphanesi’ne katkı sağlaması amacıyla I. Mahmut tarafından, 1741 yılında inşa edilen hamam; İstanbul’un en büyük çifte hamamlarından biri. Osmanlı dönemine ait Barok mimari tarzda yapılan ilk hamam olduğundan, Türk sanatında Batılı akımların da başarılı bir örneği olarak kabul edilen Cağaloğlu Hamamı, New York Times’ın “Ölmeden Önce Görülmesi Gereken 1000 Yer” listesinde yer alan tek Türk hamamı olarak da biliniyor.

Meryem Ana Kilisesi.
Mirgün Cabas ve Dinç Tümerkan, kahverengi tabelaların ikinci bölümünde kendilerini tarihi semt Balat’ın özellikle Ortodokslar için önemi büyük olan Panagia VlahernaMeryem Ana Kilisesi’nde buluyorlar. Kilisenin Meryem AnaAyazması olarak da bilinmesi, haliyle insana ayazma kelimesinin anlamını sorgulatıyor. Ayazma; köken olarak ‘kutsal’ anlamına gelen ve ‘aya’ olarak okunan hagia ile ‘su’ anlamına gelen ma kelimelerinin birleşmesinden oluşuyor. Meryem Ana Kilisesi’nin iç kısmında yer alan ve Ortodoks Hristiyanları tarafından şifalı olarak kabul edilen su kaynaklarının birçok hastalığa çözüm olduğuna inanılıyor.

Kilisenin kurulmasıysa, M.S 453 yılında o zamanın imparatoru Marcian tarafından oluyor. 1070 ve 1434 yıllında çıkan yangınlarda büyük bir hasar gören kilise, uzun yıllar onarılmayı bekledikten sonra 1800’lerin ikinci yarısında, 13 Haziran 1860 tarihinde tekrar inşa ediliyor. Günümüzde ibadete açık olan ve hizmet vermeye devam eden kilise için; tekrar yapıldığından bu yana, yaklaşık 160 yıllık bir geçmişe ev sahipliği yapıyor diyebiliriz.

Meryem Ana Ayazması’nın belirleyici özelliklerinden biri de, içinde yer alan ikonalar. Ortodoksların inancına göre, her ikona görüntüsünü yansıttığı kişinin ruhunu içinde taşıyor. Dolayısıyla, Ortodokslar ikonalara karşı büyük bir saygı duyuyorlar. Bu saygının bir göstergesi olarak; ya kiliseye ilk girdikleri anda ikonaları öpüyorlar, ya da ellerine bir öpücük kondurduktan sonra ikonalara dokunuyorlar. Bir başka deyişle onlar için ikonalara gösterilen sevgi ve saygı, o insanlara gösterilen sevgi ve saygıyla eşdeğer. Kilisenin içinde yer alan; Hz. Meryem veya ‘liderlik eden’ anlamına gelen Hodrigetya ikonalarını görmek ve Mirgün Cabas ile Dinç Tümerkan’ın yolculuklarını sonlandırdıkları Arada Cafe’yi onların gözünden dinlemek için videoyu izlemelisiniz.