SANAT KOLEKSİYONERİ OLMAK İSTEYENLERE ÖNERİLER.

Sanat koleksiyonerliğine merak salanların, eserleri doğru şekilde satın alabilmeleri için bilmeleri gereken en temel şeyler nelerdir?
Marc Spiegler: Sanat koleksiyonerliği organik olarak gelişen bir süreç. Mesela ilişkileri düşünün. Akıllı insanlar, gelecekteki eşleri ile ilgili “Onda Aradığım 12 Özellik” gibi listeler yapmazlar; hatalarından ders alırlar. Sanat koleksiyonerliği de bolca deneme ve yanılmayı içinde barındırır, gözü ve zihni iyi eğitmeyi gerektirir. Hedefiniz, zekanızı ve ruhunuzu temsil eden bir koleksiyon oluşturmak olmalı.

Siz benim sanat danışmanım olsaydınız, beni koleksiyon oluşturmaya iten motivasyonun ne olması gerektiğini söylerdiniz?
Marc Spiegler: Bu, nasıl biri olduğunuza bağlı. Söz konusu koleksiyon yapmak olduğunda mantıklı insanların keskin çizgileri olabilir. Tutkulu kişilerin bir sanat eserini satın almaları için ona aşık olmaları yeterlidir. Bazıları içinse yatırım önemlidir. Ancak bir sanat eserini daha sonra satma düşüncesiyle satın alırsanız, iyi bir koleksiyon oluşturabileceğinizi sanmıyorum. Size önerim, özel bir bağ kuracağınız eserlerin peşinden gitmeniz olur.

Özel bir bağ kuracağımız eserleri nasıl bulabiliriz?
Marc Spiegler: Birçok koleksiyonerin yaptığı hatalardan biri, hoşlarına giden sanat eserini hemen satın almalarıdır. Dostum Harald Falckenberg, satın alırken en az beğendiği eserin genelde zaman içinde en çok sevdiği eser haline geldiğini söylemişti. Öte yandan ilk görüşte aşık olduğu bir çalışmanın da koleksiyon içerisinde zamanla iyi yıllanmadığı olabiliyormuş. Tanıştığımız insanlarla da buna benzer bir durum yaşıyoruz. Başta oldukça çekici bulduğumuz birinin sonradan oldukça sıkıcı biri olduğu ortaya çıkıyor. Buna karşılık, başlangıçta anlamakta zorluk çektiğimiz insanlar ise en derin sohbetleri yaptığımız kişilere dönüşebiliyor. Sanat eserlerinde de durum tam olarak öyle.

Bir sanat eseri satın almak için ilhamı nerede aramak gerekir?
Marc Spiegler: Galerilere, bienallere, sanat fuarlarına giderek. O zaman hangi çalışmanın orijinal, hangi çalışmanın bir türev olduğunu fark etmeye başlıyorsunuz.

Artık sanat koleksiyoneri olmanın ilk ipuçlarını keşfettik. Bir sonraki adımımız ne olmalı?
Marc Spiegler: Farklı farklı yerlerden seçim yaparsanız koleksiyonunuz daha eğlenceli hale gelir. Bu yüzden ufkunuzu genişletin. Şöyle düşünün: Vejetaryen biri normal bir restorana gittiğinde menüdeki yemeklerin yüzde seksenini yiyemezken, her şeyi yiyebilen biri tüm menüyü tadabilir.

Sanat koleksiyoneri olabilmek için nasıl bir finansman planı yapılmalı?
Marc Spiegler: Şu bir gerçek ki, sanat koleksiyoneri olabilmek için gelirinizin belli bir kısmını buna ayırabilmeniz gerekiyor. Daha dar bir bütçeniz varsa tanınmış sanatçılara ait baskılara bakabilirsiniz veya yeni sanatçılara ait eserleri satın alabilirsiniz. Bir keresinde, Amerikalı eleştirmen Dave Hickey, “Bir sanat eserine çok para ödüyorsanız aslında korkaklığınızın bedelini ödüyorsunuzdur” demişti. Çünkü bu eseri sanatçı kariyerinin başındayken satın almış olsaydınız daha az para vermiş olacaktınız.


Sanat koleksiyonerliğine başlamak için ne kadar bir bütçe ayırmak gerekir?Marc Spiegler: Muhtemelen 5.000 – 15.000 dolar ayırmalısınız. Her yıl bu stratejiyi izlerseniz, dikkate değer bir koleksiyon oluşturabilirsiniz; tabii eğer iyi bir zevkiniz varsa. Burada önemli olan para yatırdığınızı düşünmemek. Birçok insan düzenli olarak 5.000 dolarlık tatillere çıkar ve yaptıkları tatili daha sonra başkalarına satamaz; bu bir deneyimdir. Bir sanat eserini satın alırken ödediğiniz parayı da bir bakıma sanat eserine sahip olma deneyimi için ödersiniz.

Yeni tanınan bir sanatçıyı keşfetmenin pratik bir yolu var mı?
Marc Spiegler: Burada konu, başkalarının hoşuna gidebilecek bir şeyi daha önceden keşfedebilmek değildir. Öyle bir durumda kendi egonuz için satın almış olursunuz. Önemli olan şey sadece bir kez baktığınızda değil, uzun süre boyunca hoşunuza gidebilecek bir şey yakalamaktır. O zaman kendi ruhunuz için satın almış olursunuz.

Peki, koleksiyonumuz için özgün bir tarz belirlediğimize göre sanat eserlerini satın alacağımız galerileri veya satıcıları nasıl seçebiliriz?
Marc Spiegler: Örneğin Art Basel’a katılan tüm galeriler, saygın galerilerdir. Baskılar için Münih’teki Sabine Knust Galerie’yi, Los Angeles’taki Gemini G.E.L.’i veya New York’taki Carolina Nitsch’i ziyaret edebilirsiniz.

Bir sanat eseri satın almak için online kanalları değerlendirebilir miyiz?
Marc Spiegler: Çevirimiçi kanallardaki işleyiş, olabildiğince fazla materyali dijital ortamda sunmak ve böylelikle mümkün olduğunca fazla zevke hitap edebilmektir. Bu siteler, çeşitli mutfaklara özgü ürünlerin sunulduğu bir açık büfe gibidir. Buna karşılık, yeni nesil sanat galerileri ise menüsü titizlikle oluşturulmuş restoranlara benzer. Bu galeriler, bir konseptin içinde belirli sayıda sanatçıdan oluşan bir program oluştururlar.

Bir sanat koleksiyoncusunun sanatçılarla temasa geçmesi mantıklı mıdır?
Marc Spiegler: Çoğu iyi sanatçı sanat galerileriyle çalışır, özel olarak eser satma eğiliminde değildirler. Çoğu sanatçı sanatına odaklanabilmek için ticari tarafı galerilerin yürütmesini tercih eder.

Bir eserin fiyatının doğru olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?
Marc Spiegler: Galeri sahibine saygılı bir şekilde neden bu fiyatı belirlediğini sormak, makul bir sorudur. Galeriler çoğunlukla aynı kişiye veya benzer sanatçılara ait diğer eserlerle karşılaştırarak fiyat belirlerler. Talebin arzı belirlediğini de her zaman aklınızın bir köşesinde tutun. Sanatçının yakında MOMA retrospektif sergisi açması ya da sadece o sergiye özel olarak dört eser yaratmış olması gibi faktörler fiyatı artırabilir. Bir diğer seçenek de aynı sanatçıya ait benzer eserler hakkında araştırma yapmaktır. Online kayıtlar varsa eserlerin hangi fiyatlara satıldıklarına bakın. Örneğin Artnet’te tüm açık artırma kayıtları mevcuttur.

İyi ve kötü sanat nasıl ayırt edilebilir?
Marc Spiegler: Bu, iyi ve kötü espriler arasındaki farka benzer. Bir espriyi ikinci kez duyduğunuzda artık o kadar komik gelmez. Üçüncüsünde ise tamamen sıkıcı bir hal alır, değil mi? Diğer yandan, karmaşık bir filmi birçok kez izleyebilirsiniz; çünkü her izlediğinizde karakterler, oyunculuk veya zamanlamaya dair yeni detaylar fark edersiniz. Hemen anlamamanız, o filmin kötü veya yanlış olduğu anlamına gelmez. Sanat açısından da çoğunlukla böyle hissediyorum; bu yüzden bir eseri anlamadığımda kendime şunu soruyorum: Ortada anlayacak bir şey olmadığı için mi anlamıyorum, yoksa yeterince düşünmediğim için mi?

Sanat koleksiyonerliği ile ilgili insanların düştükleri en genel yanılgı nedir?
Marc Spiegler: Saklama konusunda bilinçli olun. Ayrıca bir eser galeride olağanüstü görünebilir ancak evinizdeki duvarınızda ya da odanızda eser için yeterince yer olmayabilir. Küçük çocuklarınız varsa zemine koyacağınız bir heykeli satın almanız iyi olmayabilir. Üzerinde yürüyebileceğiniz bir Carl Andre eseri sizin için daha iyi bir seçenek olacaktır. Son olarak, bir fotoğrafı asla doğrudan güneş ışığı görecek bir yere asmamalısınız.

İnsanların koleksiyonlarından maksimum keyif alabilmesi için en önemli tavsiyeniz nedir?
Marc Spiegler: Bir yandan, olabildiğince çok görerek, okuyarak ve sanatseverlerle konuşarak hem gözünüzü hem de aklınızı eğitmelisiniz. Diğer yandan, daha sonra hoşunuza gitmeyecek bir sanat eseri satın almanın, bu eğitimin olmazsa olmaz bir parçası olduğunu kabul etmelisiniz. Bir koleksiyoncu olmak istiyorsanız, yıllar sonra utanarak bakacağınız eserler satın almanız kaçınılmazdır. Koleksiyon yapmak, ev dekore etmek gibi değildir. Koleksiyon oluşturmak, sanatçılar ve sanat eserleriyle derin bir ilişki kurmakla ilgilidir. Sanat eserlerini nasıl yaşamınızın bir parçası haline getireceğinizi planlamanız gerekir.