ŞAŞI BAK ŞAŞIR.

ERLKÖNİGE İLE BAŞLAYALIM.
Almanlar, kamufle edilmiş prototip otomobillere “Erlkönige” diyor. İngilizcede “Development Mule” denen ve Türkçe’ye -sıkça kullanılmasa da- “Geliştirme Katırı” olarak çevrilen prototip otomobiller, göz yanıltıcı kamuflaj desenleriyle kaplı oluyor. Desenler gözü yanıltıyor ve beynimizin bu desenin altında gizlenen biçimleri algılamamızı önlüyor. Seri üretimden önce modelin geçmesi gereken yol testlerinde dış tasarımın lansman yapılana kadar gizlenmesi için kullanılan bu kamuflaj desenine verilen Erlkönig isminin ilginç bir hikayesi var.

1950’lerde Alman otomotiv basını gazetecileri Heinz-Ulrich Wieselmann ve Werner Oswald, tanınmış bir otomobil dergisi olan “auto, motor und sport”ta prototip otomobillerin resimlerini izinsiz şekilde yayınlıyorlar. Bu durum küçük bir kriz yaratıyor ve üreticilere yönelik bir hakaret olarak görülüyor. Aslında rakipler de dahil büyük bir kitle ilk kez henüz lanse edilmemiş otomobillerin fotoğrafını görme şansını yakalamış oluyor. Gazetecilerin bu resimleri yayınladıkları köşenin adı da “Erlkönige” ve büyük ses getiren bu olaydan sonra prototip otomobillere de bu isim uygun görülüyor ve herkes tarafından kullanılmaya başlanıyor.

PEKİ KAMUFLAJ NASIL DOĞDU?
İsmin hikayesi tamam... Peki kamuflaj fikri nasıl doğdu ve ilk kez nasıl kullanıldı? En bilinen kamufle tipi olan ordu tipi kamuflaj deseninin doğuşu I. Dünya Savaşı’na gidiyor. Fransızlar bu savaşta yaşadıkları yenilgiden sonra, 1915 yılında tasarımcılardan daha işe yarar bir üniforma deseni çalışmalarını istiyorlar. Kısa sürede burada kullanılan toprak tonlarındaki kamuflaj deseni, asker üniformaları dışında savaşla ilgili pek çok yerde kullanılmaya başlanıyor.

Otomobiller üzerinde gördüğümüz siyah-beyaz kontrastlı kamuflaj deseninin kökeni ise donanmaya dayanıyor. İngiliz sanatçı Norman Wilkinson, İngiliz Donanması’nda görev aldığı 1918 yılında kendisini ve silah arkadaşlarını düşman saldırılarından korumak amacıyla savaş gemileri gizlemek için kullanılabilecek bir öne sürüyor. Bir gemiyi düşman denizaltılarından tamamen gizlemek mümkün olmasa da Wilkinson’ın yarattığı siyah-beyaz kamuflaj yöntemiyle, düşmanın gemi boyutu, hızı ve ilerlediği yöne dair algısını yanıltmayı başarıyorlar. Wilkinson bu yönteme “göz yanıltıcı kamuflaj” adını veriyor. Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar yaklaşık 4.000 kamuflajlı gemi hizmete sokuluyor. Kamuflajın sağladığı avantaja dair elle tutulur bir ölçüm olmasa da bu başarının Wilkinson’a ün ve itibar sağladığı kesin.

FARKLI KULLANIM ALANLARI.
Göz yanıltıcı kamuflajın tek işi otomobillerin tanınmasını önlemek değil. Sörf tahtalarında ve dalış giysilerinde kullanılan bu desen, sörfçüleri köpekbalığı saldırılarına karşı da koruyabiliyor.

Farklı ürünlerin tasarımcıları da göz yanıltıcı kamuflaj trendine şans veriyor. Aslında döngüyü tamamladık diyebiliriz: Yukarıda bahsettiğimiz Norman Wilkinson’ın yarattığı tasarım 100 yıl sonra bir kez daha modern tasarımcılar tarafından kullanılıyor. Göz yanıltıcı kamuflaj, iyi tasarımın modasının asla geçmediğinin bir kanıtı olarak karşımızda.